Składki ZUS za ostatni miesiąc prowadzenia firmy

1) Z dniem 30 września 2017 r. (była to sobota) zakończyłam prowadzenie działalności gospodarczej. Wniosek do CEIDG złożyłam jednak dopiero w poniedziałek 2 października 2017 r. Czy w takim przypadku powinnam była jeszcze za październik 2017 r. opłacić za siebie składki ubezpieczeniowe do ZUS?

NIE. Wniosek o wykreślenie wpisu z CEIDG przedsiębiorca powinien złożyć w terminie 7 dni od dnia trwałego zaprzestania wykonywania działalności gospodarczej. Datą zakończenia działalności firmy jest ostatni dzień jej prowadzenia (taką też datę wpisuje się w polu 16.1 formularza CEIDG-1).

Osoba prowadząca pozarolniczą działalność podlega z tego tytułu obowiązkowym ubezpieczeniom (społecznym i zdrowotnemu) od dnia rozpoczęcia wykonywania tej działalności do dnia zaprzestania jej wykonywania (z wyłączeniem okresu zawieszenia działalności). Od następnego dnia po zakończeniu prowadzenia firmy przedsiębiorca powinien wyrejestrować się z ubezpieczeń na druku ZUS ZWUA, podając w nim jako datę wyrejestrowania dzień, od kiedy - w związku z likwidacją działalności - nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom w ZUS.

Jeśli we wniosku o wykreślenie wpisu w CEIDG (w polu 16.1 formularza CEIDG-1) jako dzień zaprzestania wykonywania działalności Czytelniczka wskazała 30 września 2017 r., to w druku ZUS ZWUA (w bloku IV. polu 02.) jako datę wyrejestrowania z ubezpieczeń powinna była wpisać 1 października 2017 r. i przekazać go do ZUS w ciągu 7 dni (albo wraz z wnioskiem CEIDG-1). W takim przypadku okres jej obowiązkowego ubezpieczenia w ZUS z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej zakończył się 30 września 2017 r. Czytelniczka nie miała więc obowiązku opłacenia za siebie składek do ZUS (społecznych ani zdrowotnej) za październik 2017 r.

2) Zlikwidowałem działalność gospodarczą w połowie grudnia 2017 r. Czy powinienem sporządzić i przekazać do ZUS deklarację rozliczeniową za grudzień 2017 r., skoro korzystałem ze zwolnienia z comiesięcznego rozliczania się z ZUS? Czy składki za grudzień mogę zapłacić tylko za te dni, w których firma jeszcze funkcjonowała?

Za ostatni miesiąc podlegania ubezpieczeniom z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej Czytelnik powinien sporządzić do ZUS dokumenty rozliczeniowe. Przedsiębiorca jest bowiem zwolniony z obowiązku składania deklaracji rozliczeniowej (lub raportów miesięcznych) za kolejny miesiąc, tylko w przypadku gdy:

• opłaca składki wyłącznie za siebie i/lub osobę współpracującą,
   
• nie nastąpiły żadne zmiany w stosunku do poprzedniego miesiąca,
   
• w ostatnio złożonych dokumentach rozliczeniowych do podstawy wymiaru składek społecznych i/lub zdrowotnej została zadeklarowana kwota w najniższej obowiązującej go wysokości (patrz tabela).

Jednak w przypadku gdy - tak jak w omawianej sytuacji - likwidacja działalności gospodarczej nastąpiła w trakcie miesiąca, przedsiębiorca ma obowiązek przekazać do ZUS dokumenty rozliczeniowe z naliczonymi za ten miesiąc składkami ZUS. Składki na ubezpieczenia społeczne przedsiębiorca nalicza za taki miesiąc od zadeklarowanej podstawy wymiaru, nie niższej niż obowiązujące go minimum. Z tym, że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne może zmniejszyć proporcjonalnie stosownie do dni nieprowadzenia działalności. Polega to na tym, że podstawę wymiaru składek społecznych w kwocie obowiązującej za pełny miesiąc dzieli się przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnoży przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniom w danym miesiącu. Tak wynika z art. 18 ust. 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Proporcjonalnego zmniejszenia podstawy wymiaru nie stosuje się natomiast w przypadku składki na ubezpieczenie zdrowotne. Składka ta jest bowiem miesięczna i niepodzielna. Przedsiębiorca nalicza ją i opłaca od pełnej podstawy wymiaru, nawet jeśli z powodu likwidacji działalności prowadził firmę tylko przez część miesiąca. Podstawę jej wymiaru stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku.